Zwangerschap brengt veel lichamelijke veranderingen met zich mee. Eén van de meest voorkomende ongemakken zijn zwelling (oedeem) in de benen en enkels en het ontstaan van spataderen. In de meeste gevallen zijn deze klachten onschuldig en een normaal gevolg van de zwangerschap. Toch zijn er situaties waarin het verstandig is om contact op te nemen met je huisarts of verloskundige.
In deze blog leg ik je uit wat normale zwangerschapsklachten zijn, wanneer zwelling of spataderen gevaarlijk kunnen zijn en wanneer je direct medische hulp moet inschakelen.
Zwelling (Oedeem) in de Zwangerschap: Wat is Normaal?
Zwelling in de benen, enkels en voeten is tijdens de zwangerschap heel normaal. Dit komt door:
-
Het toegenomen bloedvolume
-
De druk van de groeiende baarmoeder op de bekkenvaten
-
Hormonen die ervoor zorgen dat bloedvaten wijder worden
-
Verminderde bloedterugstroom vanuit de benen naar het hart
Kenmerken van onschuldige zwangerschapszwelling:
✔️ Zwelling ontstaat vooral aan het eind van de dag
✔️ Beide enkels en voeten zijn gezwollen
✔️ De zwelling vermindert na rust of het omhoog leggen van de benen
✔️ Het voelt zwaar of gespannen, maar niet pijnlijk
Spataderen tijdens de Zwangerschap: Wat is Normaal?
Spataderen zijn verwijde, kronkelige aderen die zichtbaar kunnen worden op de benen, soms ook in de schaamstreek of op de buik. Dit ontstaat doordat de druk in de bloedvaten toeneemt en de vaatwanden verslappen.
Kenmerken van onschuldige spataderen:
✔️ Blauwe of paarse aders zichtbaar op benen
✔️ Licht zeurend of zwaar gevoel, vooral bij langdurig staan
✔️ Geen acute pijn of roodheid
✔️ Klachten verminderen bij rust en het dragen van compressiekousen
Wanneer Moet je Wél de Huisarts of Verloskundige Bellen?
1. Plotselinge en Hevige Zwelling
-
Zwelling die plotseling opkomt, vooral in het gezicht, handen of rond de ogen.
-
Eén been die ineens veel dikker wordt dan het andere.
-
Zwelling die niet afneemt na rust.
Kan wijzen op zwangerschapsvergiftiging (pre-eclampsie) of een trombose (DVT).
2. Pijnlijke, Rode of Warme Zwelling in Één Been
-
Zwelling gepaard met drukpijn, roodheid en warmte.
-
Stekende pijn in de kuit, vooral bij bewegen of drukken.
Kan wijzen op een diep-veneuze trombose (DVT), een bloedprop in de ader, en is een medisch spoedgeval.
3. Spataderen die Plotseling Pijnlijk en Gezwollen zijn
-
Een spatader die rood, pijnlijk en warm aanvoelt.
-
De huid boven de ader is gespannen of voelt geïrriteerd.
Kan wijzen op een oppervlakkige tromboflebitis (ontsteking van een spatader).
4. Andere Alarmerende Symptomen Bij Zwelling of Spataderen:
-
Hoofdpijn die niet weggaat en wazig zien
-
Duizeligheid of kortademigheid
-
Druk of pijn boven in de buik (onder de ribben)
-
Plotselinge gewichtstoename van meer dan 1-2 kg in een paar dagen
Dit zijn alarmsignalen die kunnen duiden op pre-eclampsie en vereisen direct medisch contact.
Wat Kun je Zelf Doen bij Zwelling en Spataderen?
✔️ Draag lichte compressiekousen om de bloedcirculatie te ondersteunen
✔️ Leg je benen regelmatig omhoog (boven hartniveau)
✔️ Blijf in beweging: maak korte wandelingen en wissel van houding
✔️ Vermijd strakke kleding die knelt bij enkels, kuiten of liezen
✔️ Drink voldoende water en let op zoutinname
Conclusie
Zwelling en spataderen zijn veelvoorkomende zwangerschapsklachten en meestal onschuldig. Maar het is belangrijk om alert te zijn op signalen die kunnen wijzen op complicaties zoals pre-eclampsie of trombose. Bij plotselinge, eenzijdige zwelling, pijnlijke, rode aderen of andere alarmerende symptomen is het verstandig om altijd contact op te nemen met je huisarts of verloskundige.
Beter een keer te veel gebeld, dan te weinig.