Veel mensen hebben ze — kronkelende, blauwe of paarse aderen die zichtbaar zijn op de benen. Dit zijn spataderen. Ze worden vaak gezien als een cosmetisch probleem, maar spataderen kunnen ook leiden tot zwaardere benen, pijn en zelfs ernstigere aandoeningen.
In deze blog leg ik uit hoe spataderen ontstaan, wat de oorzaken zijn en waarom het belangrijk is om ze serieus te nemen.
Wat zijn spataderen?
Spataderen zijn verwijde en kronkelige aderen, meestal zichtbaar in de benen. In plaats van dat het bloed soepel richting het hart stroomt, blijft het “hangen” in de benen. Hierdoor zetten de aderen uit en worden ze zichtbaar onder de huid.
Het probleem begint bij de klepjes in de aderen. Deze zorgen er normaal gesproken voor dat het bloed niet terugzakt. Wanneer deze klepjes verzwakken of niet goed sluiten, stroomt het bloed terug en hoopt zich op in de ader. Dit heet veneuze insufficiëntie.
Hoe ontstaan spataderen?
1. Zwakke of Beschadigde Kleppen in de Aderen
De aderen in je benen bevatten klepjes die als eenrichtingsverkeer werken. Als deze klepjes hun werk niet goed doen, kan het bloed niet efficiënt terugstromen naar het hart en zakt het onder invloed van de zwaartekracht terug naar beneden. Dit veroorzaakt ophoping van bloed en leidt tot spataderen.
2. Verhoogde Druk in de Benen (Veneuze Hypertensie)
Langdurig staan of zitten verhoogt de druk in de beenaderen. Hoe langer het bloed stilstaat in de aderen, hoe groter de kans dat de vaatwanden oprekken en de kleppen het begeven.
3. Aangeboren Zwakte van de Vaatwanden
Sommige mensen hebben van nature zwakkere aderwanden of minder goed functionerende kleppen, wat hen vatbaarder maakt voor spataderen.
Wat zijn de belangrijkste oorzaken van spataderen?
1. Erfelijkheid (Genetische aanleg)
Hebben je ouders of grootouders spataderen? Dan is de kans groot dat jij er ook vatbaar voor bent. Erfelijke zwakte van de vaatwanden of kleppen speelt een grote rol.
2. Hormonale Invloeden
Hormonen zoals oestrogeen (bijvoorbeeld tijdens de zwangerschap of bij gebruik van de pil) zorgen voor verslapping van de vaatwanden. Vandaar dat vrouwen vaker spataderen ontwikkelen dan mannen.
3. Zwangerschap
Tijdens de zwangerschap wordt de druk in de buik verhoogd, wat zorgt voor extra druk op de beenvaten. Daarnaast zorgen hormonale veranderingen voor een verslapping van de vaatwanden.
4. Langdurig Staan of Zitten
Beroepen waarbij je lang stil moet staan (winkelmedewerkers, kappers) of veel zit (kantoormedewerkers, chauffeurs) verhogen de druk in de benen, waardoor de kans op spataderen toeneemt.
5. Overgewicht
Overgewicht zorgt voor extra druk op de beenvaten en maakt het voor het bloed moeilijker om terug te stromen richting het hart.
6. Leeftijd
Naarmate je ouder wordt, verliezen de vaatwanden en kleppen hun elasticiteit, wat het ontstaan van spataderen bevordert.
7. Gebrek aan Beweging
Beweging zorgt ervoor dat de kuitspieren als een pomp werken en het bloed terug naar het hart duwen. Bij weinig beweging werkt deze spierpomp onvoldoende, wat leidt tot stuwing in de benen.
Hoe herken je spataderen?
-
Blauwe of paarse aders zichtbaar onder de huid
-
Opgezette, kronkelige bloedvaten, vooral aan de kuiten of achterkant van de knieën
-
Zware, vermoeide of rusteloze benen, vooral aan het einde van de dag
-
Pijnlijke, branderige of jeukende benen
-
Zwelling (oedeem) rond de enkels
-
Nachtelijke krampen
Waarom is het belangrijk om spataderen te behandelen?
Spataderen zijn niet alleen een cosmetisch probleem. Onbehandeld kunnen ze leiden tot:
-
Chronische veneuze insufficiëntie
-
Vochtophoping (oedeem)
-
Ontstekingen (flebitis)
-
Huidverkleuringen en eczeem
-
Open been (ulcus cruris)
Conclusie
Spataderen ontstaan door een combinatie van erfelijke aanleg, hormonale invloeden, verhoogde druk in de benen en een verminderde werking van de aderkleppen. Door de risicofactoren te herkennen en op tijd in te grijpen, kun je klachten voorkomen of verminderen. Compressiekousen, beweging en het vermijden van langdurig stilstaan zijn de eerste stappen naar gezonde benen.